Hoe bereid ik me voor op het Offensive Security Certified Professional (OSCP) examen?

Wat houdt het OSCP examen in?

Offensive Security Certified Professional (OSCP) is een certificering waarmee professionals aantonen dat zij gevorderde kennis en vaardigheden op het gebied van penetratietesten beheersen. In tegenstelling tot theoretische toetsen bestaat het OSCP examen volledig uit een praktische hackopdracht, je krijgt namelijk toegang tot een netwerk van doelwitten (waaronder vaak een Active Directory-domein) die je binnen de tijdslimiet dient te onderzoeken en uit te buiten. Tijdens het OSCP examen komen met name de volgende onderdelen aan bod:

• Reconnaissance & scanning: Je begint met het verzamelen van informatie over de doelwitten. Met hulpmiddelen als Nmap identificeer je open poorten, services en versies om potentiële ingangen te vinden. Grondige enumeratie van elke machine is cruciaal om alle kwetsbaarheden of misconfiguraties te ontdekken.
• Exploiteren van kwetsbaarheden: Vervolgens probeer je binnen te dringen op systemen door misbruik te maken van gevonden kwetsbaarheden. Dit varieert van bekende exploits (bijvoorbeeld van Exploit-DB of GitHub) tot het uitbuiten van misconfiguraties in webapplicaties (zoals SQL-injecties of zwakke wachtwoorden). Soms is het nodig om exploitcode aan te passen aan de specifieke situatie van het doelwit.
• Privilege escalation: Heb je eenmaal toegang als basisgebruiker, dan moet je meestal jouw rechten verhogen tot administrator of root. Privilege escalation-technieken op zowel Windows- als Linux-systemen vormen een groot deel van het OSCP examen, dit kan tot de helft van de totale punten uitmaken. Hierbij kun je denken aan het misbruiken van kwetsbare services, verkeerde bestandspermissies of het vinden van gevoelige gegevens (zoals wachtwoorden) op de machine om hogere privileges te verkrijgen.
• Active Directory compromitteren: In de nieuwste versie van het OSCP examen is er een sterke nadruk op Active Directory (AD). Je krijgt vaak begintoegang als een gewone domeingebruiker en het doel is om uiteindelijk Domain Admin-rechten te bemachtigen. Dat houdt in dat je laterale beweging doorvoert binnen het netwerk en typische AD-aanvalstechnieken toepast, zoals bijvoorbeeld Kerberoasting of Pass-the-Hash, om controle over het gehele domein te krijgen. Hierbij kan kennis van hulpmiddelen als BloodHound of Mimikatz goed van pas komen, maar het is belangrijker om de achterliggende AD-kwetsbaarheden te begrijpen.
• Documentatie en rapportage: Een uniek onderdeel van OSCP is dat het examen niet klaar is na het hacken. Je dient namelijk in de 24 uur na jouw hacksessie een gedetailleerd penetratietestrapport te schrijven. Hierin documenteer je alle stappen die je hebt genomen, de kwetsbaarheden die je hebt misbruikt en bewijs (screenshots, output) van elke volledige compromittering. Het rapport moet zo opgesteld zijn dat een technisch onderlegde lezer jouw stappen kan reproduceren. Aan de hand van dit rapportage-onderdeel wordt jouw vaardigheid getoetst om bevindingen helder over te brengen, essentiël voor echte penetratietesters.

Examenvorm: Het OSCP examen duurt circa 24 uur (23 uur en 45 minuten om precies te zijn) en wordt op afstand afgelegd onder live toezicht van een examensurveillant (proctoring). Binnen deze tijd krijg je meestal 5 tot 6 machines voorgeschoteld. Bijvoorbeeld één Active Directory-domein met meerdere gekoppelde hosts en enkele losse servers. Er zijn geen meerkeuzevragen, je verdient punten voor elke machine die je (volledig of gedeeltelijk) succesvol compromiseert en voor het aanleveren van een correct rapport. Er is geen minimumscore openbaar gemaakt, maar doorgaans dien je rond de 70 uit 100 punten te behalen om te slagen. Het OSCP examen staat bekend als zeer pittig: veel kandidaten benutten bijna de volle tijd en halen het niet in één keer. Een grondige voorbereiding en oefening zijn dus onmisbaar om het OSCP examen tot een goed einde te brengen. Wie slaagt, ontvangt het Offensive Security Certified Professional (OSCP) certificaat (en sinds de update van november 2024 ook het aanvullende OSCP+ certificaat), als bewijs van uitmuntende penetratietestvaardigheden.

Waarom is het OSCP certificaat waardevol?

Binnen het vakgebied van cybersecurity en specifiek offensieve beveiliging heeft OSCP een bijna legendarische status opgebouwd. Maar wat maakt het OSCP certificaat nu zo gewild en waardevol?

Allereerst toont een OSCP certificaat aan dat je niet alleen theorie kent, maar deze ook in de praktijk kunt brengen onder druk. Het OSCP examen dwingt je om creatief problemen op te lossen, door te zetten bij tegenslag (het motto van OffSec is niet voor niets “Try Harder”) en daadwerkelijk resultaten te boeken door systemen te hacken. Hierdoor geniet OSCP wereldwijd respect bij werkgevers en cybersecurityspecialisten: iemand met een OSCP certificering op zijn/haar cv en LinkedIn-profiel heeft bewezen praktische penetratietestexpertise te beheersen op een niveau dat veel verder gaat dan de gemiddelde cybersecuritycertificering.

Bovendien is de OSCP certificering internationaal erkend als kwaliteitsstempel. Organisaties die penetratietesters, red teamers of security consultants aannemen, vragen vaak specifiek naar de OSCP certificering. Hiermee onderscheid jij je van anderen binnen de cybersecuritysector. Je kunt namelijk laten zien dat je bereid bent geweest om een zware uitdaging aan te gaan en daarin bent geslaagd. In vacatures voor ethische hackers wordt het OSCP certificaat regelmatig genoemd als een pluspunt of zelfs als een vereiste, juist omdat het een betrouwbare indicatie is van praktische vaardigheden. Hiermee kun jij jouw carrièremogelijkheden aanzienlijk vergroten, van rollen als penetratietester en vulnerability analyst tot senior functies in cyber defense teams.

Een ander voordeel is dat de kennis en vaardigheden die je tijdens de examenvoorbereiding zult verkrijgen, direct toepasbaar zijn in de praktijk. Je leert kwetsbaarheden opsporen en uitbuiten zoals echte aanvallers dat doen, wat jou in staat stelt om organisaties beter te beveiligen. Een OSCP-gecertificeerde professional kan bijvoorbeeld zelfstandig penetratietesten uitvoeren op netwerken en applicaties, beveiligingslekken rapporteren en helpen om deze te dichten. Naast het OSCP certificaat zul je in het bezit zijn van een gedachtegang en werkwijze die van onschatbare waarde zijn binnen het bedrijfsleven.

Ten slotte straalt het behalen van OSCP (en eventueel OSCP+) commitment uit naar voortdurende professionele ontwikkeling. Offensive Security heeft met de introductie van OSCP+ een element van periodieke bijscholing toegevoegd (OSCP+ vereist driejaarlijkse vernieuwing via nascholing of herexamen). Hiermee laat je zien dat je je kennis actueel houdt in een snel evoluerend dreigingslandschap. Maar zelfs zonder de + blijft OSCP levenslang geldig, wat betekent dat je een blijvend bewijs hebt van jouw expertise. Kortom, het OSCP certificaat positioneert jou als een topprofessional in cybersecurity die niet terugdeinst voor een uitdaging en zowel technisch zeer vaardig is als gedreven om bij te leren.

Tips & Tricks voor het succesvol behalen van OSCP

Een gedegen voorbereiding is het halve werk! Hier zijn enkele concrete tips & tricks om je kansen op OSCP succes te maximaliseren:

• Zorg voor een sterke basiskennis: Voordat je diep in OSCP duikt, moet je fundament op orde zijn. Dit betekent een goed begrip van netwerken (TCP/IP, DNS, etc.), operating systems (vooral Linux en Windows internals) en basis scripting (Bash, Python). Als je nieuw bent in cybersecurity, overweeg dan eerst een entry-level certificering zoals CompTIA Security+ of een netwerkcursus. Deze basiskennis heb je echt nodig om de complexe OSCP-concepten te kunnen behappen.
• Volg het officiële PEN-200 materiaal grondig: De primaire voorbereiding voor OSCP is OffSec’s eigen cursus Penetration Testing with Kali Linux (PWK/PEN-200). Neem dit materiaal serieus: doorloop alle modules, voer alle labs en oefeningen uit en probeer ook de extra mijlpalen te halen (zoals de optionele buffer overflow opdracht in de cursus, ondanks dat buffer overflows niet meer expliciet in het examen zitten). Het PEN-200 materiaal is ontworpen om je stap voor stap klaar te stomen voor het examen. Schrijf tijdens het leren uitgebreide notities en bewaar exploit-code of commando’s die vaak van pas komen – zo bouw je een persoonlijke knowledge base op voor tijdens het examen.
• Oefen in realistische labs: Oefening baart kunst, zeker bij een hands-on examen. Maak ruim gebruik van online pentest platforms en labs om ervaring op te doen. Populaire opties zijn bijvoorbeeld Hack The Box en TryHackMe, waar je allerlei machines van verschillend moeilijkheidsniveau kunt proberen te hacken. Offensive Security zelf biedt ook de Proving Grounds labs (Play en Practice) aan, inclusief een OSCP practice exam scenario. Probeer tijdens het oefenen alsof je in examenomstandigheden zit: dus geen hints opzoeken meteen, maar zelf de problemen oplossen. Hoe meer verschillende systemen en scenario’s je succesvol hackt in labs, des te zelfverzekerder zul je zijn tijdens het echte examen.
• Beheers privilege escalation en Active Directory-technieken: Richt je studietijd specifiek op privilege escalation en AD exploitation, aangezien deze gegarandeerd aan bod komen. Leer de meest voorkomende privilege escalation methodes uit je hoofd, zowel in Windows (bijv. misbruik UAC-instellingen, Unquoted Service Paths, Oude software met bekende exploits) als in Linux (bijv. sudo misconfiguraties, SUID-binaries, kernel exploits). Voor Active Directory is het verstandig om te oefenen met een lab waarin je bijvoorbeeld via Kerberoasting een service-account wachtwoord kraakt of met Mimikatz een hash buit maakt. Begrijp hoe je vanaf een gecompromitteerde machine verder het domein kunt verkennen (bijvoorbeeld met bloodhound of PowerShell scripts) en uiteindelijk Domain Admin kunt worden. Deze scenario’s klinken ingewikkeld, maar ze komen in de praktijk veel voor – als je ze een paar keer geoefend hebt, zul je herkennen welke stappen je in het examen moet nemen.
• Plan je examenaanpak en let op de tijd: Tijdens het 24-uurs examen is timemanagement essentieel. Stel van tevoren een strategie op: bijvoorbeeld eerst alle machines snel enumereren om low-hanging fruit te vinden, vervolgens focussen op de high-value targets (zoals de Domain Controller) en minder tijd spenderen aan erg lastige standalone machines totdat je de belangrijkste punten binnen hebt. Gebruik een tijdschema – bijvoorbeeld: de eerste 2 uur voor volledige scanning en verkenning, vervolgens per machine een blok van enkele uren. Blijf niet té lang hangen op één aanpak die geen resultaat oplevert; als je vastloopt, noteer wat je al geprobeerd hebt en switch naar een andere machine of een andere benadering. Vaak vind je later met een frisse blik wel de oplossing. Vergeet niet om ook korte pauzes te nemen om scherp te blijven: doe even powernap of koffiepauze midden in de nacht als dat helpt. Je hoeft echt niet 24 uur non-stop te hacken; fit en geconcentreerd zijn is belangrijker dan elk minuutje benutten.
• Documenteer tijdens het hacken en maak een voorbeeldrapport: Wen jezelf aan om alles wat je doet te documenteren terwijl je oefent. Hou per machine een gestructureerd verslag bij van commands, outputs en gedachtes. Dit bespaart je enorm veel tijd bij het schrijven van het daadwerkelijke examerapport achteraf. Sterker nog, het is slim om vooraf een rapporttemplate klaar te hebben (OffSec biedt richtlijnen voor het rapportformaat). Vul tijdens de examinsessie alvast de kern van je bevindingen in je template in, zodra je een machine root of Admin hebt. Zo voorkom je haastwerk aan het einde. Geef in je rapport voor elke exploit stap-voor-stap weer wat je gedaan hebt en voeg bewijs toe (bijvoorbeeld de inhoud van proof.txt bestanden of whoami-output die adminrechten aantoont). Een verzorgd en volledig rapport is niet alleen vereist om punten te krijgen, maar is ook een reflectie van jouw professionaliteit als pentester.
• Blijf kalm en geef niet op: OSCP is berucht om het mentale aspect – je zult momenten hebben waarop je denkt: “Ik kom er niet doorheen”. Op zulke momenten is het belangrijk rustig te blijven. Ga systematisch je enumeratie na: heb je alle open poorten onderzocht? Is er misschien een hint in een bepaalde service banner of een verborgen directory? Gebruik indien nodig eliminatie: probeer uit te sluiten welke vectoren geen resultaat opleveren, zodat je je kunt richten op wat overblijft. Vertrouw op je voorbereiding en blijf positief denken. Velen voor jou hebben OSCP uiteindelijk gehaald, vaak na ook setbacks te hebben ervaren. Try Harder is meer dan een motto – het is een mindset. Als jij tijdens de voorbereiding al hebt ervaren dat doorzetten loont, zal je tijdens het examen ook de motivatie vinden om nét dat stapje extra te zetten en toch die laatste root-shell te bemachtigen.

Voorbereiding: zelfstudie en handige bronnen

Veel kandidaten slagen voor het OSCP examen door een combinatie van intensieve zelfstudie en het benutten van de juiste bronnen. Hieronder enkele strategieën en hulpmiddelen om je kennis en vaardigheden op peil te brengen voor OSCP:

• Officiële OSCP examengids en regels: Begin bij de bron. Offensive Security publiceert op haar website een Exam Guide voor OSCP waarin de exameneisen, spelregels en tips staan. Lees deze goed door, zodat je weet wat je wel en niet mag doen (bijvoorbeeld beperkingen op geautomatiseerde tools) en wat de praktische zaken zijn rondom het examen (proctoring instructies, hoe je het rapport moet inleveren, etc.). Zo kom je niet voor verrassingen te staan op de dag zelf.
• Pentest handboeken en online tutorials: Er zijn diverse boeken en gratis online resources die diep ingaan op penetratietesten. Een aanrader is bijvoorbeeld “Penetration Testing: A Hands-On Introduction to Hacking” van Georgia Weidman, waarin je stap-voor-stap leert hacken in labomgevingen – erg nuttig als basis voor OSCP. Ook bestaan er community-curated lijsten van oefenmachines die vergelijkbaar zijn met OSCP (zoals de TJnull OSCP Preparation lijst op internet). Het doornemen van write-ups (uitgewerkte oplossingen) van moeilijke machines kan je inzicht vergroten in creatieve aanvalstechnieken, maar probeer altijd eerst zélf een oplossing te vinden voordat je een walkthrough leest.
• Online communities en forums: Maak gebruik van de kennis van anderen die het pad naar OSCP al bewandeld hebben. Op platforms als Reddit (bijvoorbeeld de r/oscp subreddit) en Discord zijn actieve communities waar tips, ervaringen en studiemateriaal worden gedeeld. Het kan heel motiverend zijn om te zien dat je niet de enige bent die worstelt met een bepaald concept en om praktische adviezen te krijgen van geslaagde OSCP’ers. Let wel op: deel of vraag nooit direct om oplossingen voor specifieke OSCP examenvragen (dat is tegen de regels), maar algemene hulp en steun is ruim voorhanden in de community.
• Capture The Flag (CTF) events: Een leuke manier om je hacking skills te verbeteren zijn CTF-wedstrijden. Hierbij probeer je in wedstrijdverband diverse challenges op te lossen die lijken op pentest-taken (bijv. een bepaalde server hacken of een crypto-puzzel kraken). Veel OSCP-aspiranten doen mee aan CTFs op platforms als Hack The Box, TryHackMe of in wedstrijden georganiseerd door universiteiten en beveiligingsgroepen. CTF’s dwingen je vaak om out-of-the-box te denken en kunnen je nieuwe trucs leren die van pas komen bij OSCP. Bovendien wen je aan de druk om onder tijdsdruk problemen op te lossen – een perfecte simulatie voor het echte examen.

Tot slot, onthoud dat discipline en consistentie cruciaal zijn bij het voorbereiden van een intens examen als OSCP. Stel een studieplan op dat voor jou werkt en houd je eraan. Wees niet bang om extra tijd te investeren in onderwerpen die je lastig vindt – elke zwakke plek die je vóór het examen wegwerkt, scheelt op de dag zelf enorm. OSCP voorbereiden is vaak een marathon, geen sprint; verdeel je inspanning over meerdere weken of maanden. Maar met de juiste bronnen, veel oefening en een gezonde dosis doorzettingsvermogen, hoef je je niet te laten overweldigen door de berg stof. Veel succesvolle OSCP’ers gingen je voor – binnenkort hoor jij daar wellicht ook bij!

Hulp van Startel bij jouw OSCP voorbereiding

Wil je liever gestructureerd leren met professionele begeleiding of heb je behoefte aan een kennisbasis voordat je aan OSCP begint? Momenteel biedt Startel geen training of E-Learning voor het OSCP examen aan. Toch kunnen wij je op verschillende manieren helpen om je optimaal voor te bereiden op OSCP, vooral door het aanbieden van andere relevante trainingen en ondersteuning:

• Certified Ethical Hacker v13 (CEH) training: Als je nog geen uitgebreide hackervaring hebt, is de training Certified Ethical Hacker v13 (CEH) een uitstekend startpunt. In de vijfdaagse CEH training leer je de belangrijkste principes, hulpmiddelen en technieken voor het uitvoeren van ethisch hacken binnen een gestructureerde omgeving. Onder begeleiding van een ervaren trainer worden onderwerpen behandeld als footprinting, het aanvallen van netwerken en applicaties, malware en meer. Certified Ethical Hacker (CEH) is wereldwijd erkend en vormt een mooie opstap naar OSCP omdat je met de CEH training diepgaande kennis van hacken op zult doen. Bovendien is er bij de CEH training een CEH examenvoucher inbegrepen, zodat je direct jouw CEH certificering kunt behalen. Met de CEH certificering op zak beschik je over fundamenten die je bij OSCP nodig zult hebben, zoals kennis van cyber kill chains en veelgebruikte hulpmiddelen voor cyberaanvallen.
• Certified Ethical Hacker v13 (CEH v13) E-Learning: Wil je liever flexibel en in jouw eigen tempo studeren? Dan is de Certified Ethical Hacker v13 (CEH V13) E-Learning een uitstekende keuze. Na aanschaf van de CEH E-Learning krijg je een jaar lang online toegang tot het volledige CEH v13 cursusmateriaal, met inbegrip van video’s, interactieve labopdrachten en oefenopdrachten. Met de CEH E-Learning behandel je dezelfde onderwerpen als in de klassikale of virtuele CEH training en kun je alles doornemen wanneer het jou uitkomt. Bovendien bevat de CEH E-Learning een CEH examenvoucher, zodat je na afloop het CEH examen af kunt leggen. De CEH v13 E-Learning is voordelig voor professionals die naast hun werk of studie willen leren, maar toch de zekerheid willen hebben van officieel en volledig dekkend studiemateriaal. Net als de klassikale of virtuele CEH training vormt de CEH E-Learning een stevige basis voor wie zich later wil voorbereiden op het OSCP examen.
• CompTIA PenTest+ E-Learning: Waar Certified Ethical Hacker (CEH) meer theorie en algemene hulpmiddelen behandelt, gaat de CompTIA PenTest+ E-Learning specifiek in op het uitvoeren van penetratietesten van begin tot eind. Met de CompTIA PenTest+ E-Learning leer je in jouw eigen tempo een gestructureerde penetratiemethodologie, van planning en scope tot exploratie, exploitatie en rapportage. Daarbij zijn er in de CompTIA PenTest E-Learning praktische labopdrachten en een CompTIA PenTest examenvoucher inbegrepen. De CompTIA PenTest E-Learning is een goede voorbereiding op het OSCP examen, omdat je hierbij denkstappen uit leert voeren zoals je die ook in het OSCP examen zult moeten doen, maar dan met een iets lagere moeilijkheidsgraad. Door de CompTIA PenTest E-Learning door te nemen zul je inzichten verkrijgen in het opzetten van penetratietestomgevingen en het gebruik van hulpmiddelen als Metasploit, wat zeer nuttig is voordat je de diepte van het OSCP examen ingaat.
• Maatwerk en coaching: Iedere cursist is anders. Misschien heb je al veel praktijkervaring maar mis je theoretische kennis, of andersom. Bij Startel denken we graag met je mee over een maatwerk leertraject. We kunnen bijvoorbeeld een combinatie aanbieden van trainingen (zoals eerst CompTIA Security+ voor de basis en daarna Certified Ethical Hacker (CEH) voor verdieping. Hoewel we op dit moment (dat deze OSCP blog gepubliceerd is) geen OSCP training aanbieden, kun je contact met ons op nemen om eventuele trainingsmogelijkheden te bespreken. Zo sta je er niet alleen voor tijdens het studeren.

Klaar om de volgende stap te zetten in jouw carrière als ethische hacker? Of je nu kiest voor een training als Certified Ethical Hacker (CEH), een zelfstudie als de CompTIA PenTest+ E-Learning, of zelf aan de slag wilt gaan met het OSCP leermateriaal van OffSec, wij staan voor je klaar om je te ondersteunen. Neem gerust contact op voor een vrijblijvend adviesgesprek of om het leerpad te bespreken dat het beste bij jou past. Samen zorgen we ervoor dat jij met zelfvertrouwen het OSCP traject ingaat!

Conclusie

Het Offensive Security Certified Professional (OSCP) examen is zonder twijfel een van de meest uitdagende certificeringen binnen het vakgebied van cybersecurity, maar ook een van de meest waardevolle. In een tijd waarin cyberdreigingen steeds geavanceerder worden, kun je met het OSCP certificaat aantonen dat jij als cybersecurityspecialist in staat bent om op hoog niveau mee te denken en te handelen als een aanvaller. Het behalen van de OSCP certificering vergt toewijding, vele uren aan oefening en een doorzettersmentaliteit, maar met de juiste aanpak is het absoluut haalbaar. Deze OSCP blog heeft uitgelegd wat je kunt verwachten op het OSCP examen, waarom het de investering waard is en hoe jij je effectief kunt voorbereiden, van studietips tot de trainingsmogelijkheden bij Startel.

Met het OSCP certificaat op zak profileer jij je als een high-level ethical hacker die niet alleen beschikt over kennis, maar die die kennis ook bewezen heeft in de praktijk. Je laat zien dat je moeilijke doelen kunt bereiken en bereid bent voortdurend te leren. Dat maakt indruk op werkgevers, klanten en collega’s. Wie weet leg je met de OSCP certificering niet alleen de basis voor een volgende carrièrestap (zoals een rol in red teaming of senior penetratietester), maar lever je ook een bijdrage aan een veiligere digitale wereld door jouw expertise in te zetten. We wensen je veel succes bij het voorbereiden én veel succes bij het behalen van je OSCP certificaat! Zet ‘m op, de beloning is het meer dan waard.